Satellietdata voor bodemmonitoring
Sinds 2012 koopt het NSO satellietgegevens van Nederland centraal in, om ze daarna kosteloos beschikbaar te stellen aan innovatieve bedrijven en instellingen. Welke successen heeft dit opgeleverd? Arjan Tabak, medeoprichter van het bedrijf Sensar, maakt satellietdata bereikbaar voor gebruikers in de civiele techniek.
Arjan Tabak, Sensar
De grond onder onze voeten speelt een belangrijke rol in jouw werk. Hoe zit dat?
‘Sensar is een bedrijf dat satellietdata gebruikt om bewegingen in de bodem te meten. We zien bijvoorbeeld de bodem, panden of wegen verzakken. Maar we zien ook waar grote regenbuien wateroverlast zullen geven. En op welke plekken het riool onderhoud nodig heeft.’
Dat klinkt heel breed. Wie zijn jullie klanten?
‘We werken bijvoorbeeld voor gemeenten. Daarvoor doen we een CityScan op wegen, riolering, bruggen, kademuren en meer. Zij willen weten: wanneer moeten we wegen ophogen of kadeonderhoud plegen. In gemeenten waar de bodem sterk zakt, is onze data soms de belangrijkste bron. Waterschappen helpen we ook. Daar doen we de DijkScan voor. Op basis van satellietdata helpen we onze gebruikers bij data-gedreven ontwerp van dijkversterkingen of de toetsing van regionale keringen. Daarbij helpt het dat je met satellietdata ook terug kunt kijken in het verleden. Als je weet hoeveel de dijken in de afgelopen decennia zakten, kun je een verwachting geven over de verzakkingen in het jaar 2080 of 2130.’
Wat maakt satellietdata zo geschikt als informatiebron?
‘Het grote voordeel is de schaal. Je kunt een hele haven of stad in kaart brengen. Dan weet je precies waar de risico’s in verband met bodemdaling zijn. In het verleden moest je hiervoor veel inspecteurs op pad sturen, die werkten op basis van hun eigen ervaring. Satellietdata zijn objectief. Je maakt beslissingen mogelijk op basis van keiharde data.’
Het Satellietdataportaal is gratis toegankelijk voor iedereen. Wat betekent dit voor een bedrijf als Sensar?
‘Het portaal biedt ons de kans om met beperkt risico nieuwe dataproducten te ontwikkelen. Dankzij de landelijk dekkende data, die bovendien uniform en van hoge kwaliteit is, kunnen we die producten in heel Nederland aanbieden. Zo worden satellietdata ook betaalbaar voor kleinere gebruikers, die zelf geen specialistische kennis in huis hebben.’
Zou Sensar ook bestaansrecht hebben zónder het Satellietdataportaal?
‘Dat denk ik wel. Alleen zouden we dan een consultancybedrijf zijn, dat voor elke klant opnieuw dure satellietdata inkoopt. Dat de overheid hoogwaardige data centraal inkoopt, is een slimme zet. Het leidt tot innovatie en dat is van grote waarde voor de BV Nederland.’
Kun je ook geld besparen met behulp van satellietdata?
‘We hebben met Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden een DijkScan gedaan voor het project Sterke Lekdijk. Ze hielden rekening met een zetting van ongeveer een centimeter per jaar over het hele dijktraject. Wij konden aantonen dat een verzakking van die omvang in het verleden op geen van de dijksegmenten is gehaald. Er waren dus minder zware maatreg
Dijkscan met behulp van satellietdata
elen nodig dan vooraf gedacht. Zo leverde onze satelliettoepassing voor dit waterschap een besparing op van ruim een miljoen euro.’
Welke nieuwe satelliettoepassingen willen jullie in de toekomst nog ontwikkelen?
‘We denken aan veranderdetectie voor de Rijksoverheid, zodat zij inspecteurs op het juiste moment naar de juiste locaties kunnen sturen. Aan overstromingsdetectie: waar kun je op welk moment hoogwater verwachten en wat is overstroomd? En we werken aan het in kaart brengen van klimaateffecten. Dankzij satellietdata kun je op grote schaal het onzichtbare zichtbaar maken. Talloze nieuwe toepassingen zijn denkbaar. Dankzij het Satellietdataportaal kun je meteen starten met experimenteren. Ik zou iedereen aanraden om dat eens te doen.’