‘We moeten het idee achter het Satellietdataportaal veel verder uitbouwen’

Sinds 2012 koopt het NSO satellietgegevens van Nederland centraal in, om ze daarna kosteloos beschikbaar te stellen aan innovatieve bedrijven en instellingen. Welke successen heeft dit opgeleverd? Innovator Rob Broekman van de NVWA zag zijn werk door satellietdata veranderen, maar signaleert tegelijkertijd veel onbenutte kansen.

Je bent clusterhoofd remote sensing innovation bij de NVWA. Wat houdt dit in?
‘In mijn rol bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) draait alles om het innoveren van onze toezichtmethoden met behulp van geavanceerde technologieën. De NVWA handhaaft de veiligheid en kwaliteit van voedsel, consumentenproducten, en het welzijn van dieren en natuur. We doen dit met behulp van de nieuwste technologische ontwikkelingen, zoals virtual en augmented reality, drones, robots, sensortechnologie zoals “elektronische zintuigen” en satellietdata.’

Hoe heeft innovatieve technologie het werk van de NVWA veranderd?
‘De inzet ervan heeft onze werkwijze fundamenteel veranderd. Vroeger leunden we op de expertise van onze inspecteurs, die fysiek op locatie de situatie beoordeelden. Tegenwoordig gebruiken we steeds meer een combinatie van satellietdata, luchtfoto's en dronebeelden voor een initiële analyse. Deze elektronische zintuigen stellen ons in staat gerichter te werk te gaan. Inspecteurs worden nu efficiënter ingezet op locaties waar de kans op onregelmatigheden het grootst is. Dat verbetert ons toezicht en de handhaving aanzienlijk.’

Zijn satellietdata hierin een gamechanger geweest?
‘Satellietdata spelen inderdaad een cruciale rol, vooral als het gaat om het creëren van tijdreeksen. Zo is het dankzij platforms zoals het Satellietdataportaal mogelijk om de ontwikkeling van de vitaliteit van bomen over tijd te volgen. Deze data worden gebruikt om inspecteurs gerichter in te zetten. De inspecteurs koppelen hun waarnemingen ook terug. Dit helpt ons om de interpretatie van satellietdata te verfijnen. Dezelfde aanpak wordt toegepast in de landbouw, bijvoorbeeld bij het monitoren van gewassen als wortels, om potentiële of bestaande plantziektes tijdig te detecteren.’

Hoe moeilijk is het om innovatieve toepassingen duurzaam te implementeren?
‘Ik werk bij het Innovatielab. Wij doen de hele dag niets anders dan innovatieve toepassingen bedenken waardoor de NVWA haar werk effectiever kan uitvoeren. Dat is slechts een eerste stap. Als iets werkt, heb je daarna de héle organisatie nodig om met een toepassing te gaan werken. Dat kost meer tijd, energie en geld dan nu soms beschikbaar is. Aankomend jaar gaan we meer ruimte maken in begrotingen om de implementatie goed van de grond te krijgen. Anders blijven slimme en effectieve toepassingen in de pilotfase hangen. En dat is zonde!’

Hoe zou je méér uit satellietdata kunnen halen?
‘Het is cruciaal om meer samen te werken tussen organisaties. We kijken vaak naar hetzelfde satellietbeeld en halen daar dan verschillende informatie uit. Zo richt het waterschap zich op het waterpeil in de sloot, terwijl onze aandacht uitgaat naar de vraag of de slootkant al dan niet bespoten is met gewasbeschermingsmiddelen. RVO en Natuurbeheer onderzoeken de aanwezigheid van een bufferstrook langs de sloot, terwijl wij juist kijken of deze strook bemest is. Als we data en open source scriptbibliotheken van producten delen, verhogen we onze efficiëntie.’

Hoe ziet in dit kader jouw gedroomde toekomst eruit?
‘In mijn ideale toekomst is er één centrale organisatie die alle data verzamelt en deze toegankelijk maakt voor iedereen die het kan en wil benutten. Onze dronedata van bossen moet ook makkelijk gebruikt kunnen worden voor opsporingsmissies van de politie. Als een provincie een innovatieve methode ontwikkelt om bomenkap te monitoren, dan moet deze kennis en technologie direct beschikbaar worden gesteld aan alle andere provincies. In de praktijk werken we al aan dit toekomstscenario. Het doel is om expertise in het verzamelen en verwerken van data te bundelen en toepassingen gebruiksvriendelijk te maken. Zo kunnen ze door iedereen in het veld gebruikt worden, ongeacht de kennis over remote sensing. Het Satellietdataportaal is een goed voorbeeld van het samenvoegen van innovatieve mogelijkheden. Idealiter gaan we kijken hoe we dit verder kunnen ontwikkelen en uitbreiden zodat nog meer diverse overheden, bedrijven en kennisinstellingen profijt kunnen halen uit satellietdata.'