​​​​​​​‘Wij geloven sterk in digitale toepassingen voor ontwikkelingssamenwerking’

Nederland investeerde tien jaar lang in het programma Geodata for Agriculture and Water (G4AW). In deze serie blikken hoofdrolspelers terug en kijken ze naar de toekomst. Catherine Le Côme, plaatsvervangend sectorhoofd landbouw & voedsel bij SNV, voorziet een grote toekomst voor digitalisering in ontwikkelingssamenwerking.

SNV streeft als NGO naar een betere wereld voor iedereen. Waarom koos u voor dit werk?
(C) SNV
‘Ik weet dat ik ontzettend bevoorrecht ben. Juist daarom vind ik het belangrijk om bij te dragen aan een rechtvaardige wereld voor iedereen. SNV is een missie gedreven mondiale ontwikkelingsorganisatie die zich inzet om bij te dragen aan de duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s). Wij richten ons op het mogelijk maken van duurzame en rechtvaardiger levens voor iedereen door het transformeren van agrofood-, energie- en watersystemen. Een van mijn belangrijkste verantwoordelijkheden is ervoor te zorgen dat onze projecten aansluiten bij de specifieke behoeften van lokale gemeenschappen, en hun actieve deelname aan en eigenaarschap van deze initiatieven te bevorderen. Dat doen we samen met overheden, private organisaties en lokale gemeenschappen. Want die heb je hard nodig om resultaat te boeken.’

SNV werkte aan de projecten STAMP en MODHEM voor veeteelt en landbouw in Mali en Burkina Faso. Welke impact hebben deze projecten gehad in de regio?
‘Ons doel was de weerbaarheid van veehouders en landbouwers verbeteren. Samen met het NSO, mobiele netwerkaanbieder ORANGE, het Nederlandse bedrijf Hoefsloot Spatial Solutions (HSS), veehouders en boerenorganisaties, en het Ministerie van Veeteelt ontwikkelden we GARBAL. Dat is een toepassing op basis van satellietgegevens die voedselproducenten in staat stelt om goed geïnformeerd keuzes te maken. Waar kan ik mijn vee veilig laten grazen? Waar krijg ik de beste prijs voor mijn vee? Hoe optimaliseer ik mijn oogst? GARBAL is operationeel en wordt gebruikt in Mali, Burkina Faso en Niger. In Burkina hebben we 260.000 unieke gebruikers. In Burkina Faso zegt 93% van de gebruikers beslissingen te nemen op basis van informatie uit GARBAL. 92% zegt dat dat minder vee is doodgegaan en/of hun productiviteit is toegenomen. Voor Mali ontvingen we vergelijkbare cijfers.’

Wat was de sleutel tot dit succes?
‘Een op het eerste oog onlogische combinatie van partners. Vóór het G4AW programma was het erg onwaarschijnlijk dat een overheidsorganisatie zou samenwerken met een satellietdataleverancier, een telecomaanbieder, een NGO en een lokale gemeenschap in Burkina Faso of Mali. Maar wij hebben juist dát gedaan. We hebben culturele verschillen overbrugd en samen succes behaald door stap voor stap te opereren. Vanuit de behoefte van de herders en boeren, via een pilotproject naar een steeds verdere verbetering van de dienstverlening.’

De GARBAL toepassing staat centraal. Hoe kregen jullie boeren zo ver dat ze gebruik gingen maken van digitale toepassingen, zoals satellietgegevens?
‘Ons callcenter is hierbij van doorslaggevend belang. Gebruikers kunnen bellen tussen zes uur ’s ochtends en negen uur ’s avonds. Ze worden te woord gestaan door telefonisten in het Frans of in de lokale taal die zij spreken. Veel mensen in Burkina Faso en Mali hebben geen of slecht toegang tot het internet. Met eenvoudige telefonie kun je ze toch voorzien van geavanceerde, maar toch belangrijke informatie. We horen van gebruikers dat ze een vertrouwensband hebben opgebouwd met de mensen van het callcenter. Deze persoonlijke relatie wordt zeer gewaardeerd.’

Wat is het potentieel van nieuwe, digitale diensten voor ontwikkelingssamenwerking?
‘Die is heel groot. Vooral als je verschillende diensten bundelt. Een bottleneck voor herders en boeren is dat ze geen aansluiting hebben op traditionele financiële systemen. Hier kan digitaal werken een oplossing zijn. We willen dat herders en boeren straks kunnen afrekenen met GARBAL via hun mobiele telefoon. Ze hoeven dan geen bankrekening te openen en ook geen contant geld bij zich te dragen, wat een stuk veiliger is. Satellietdiensten koppelen aan diensten als verzekeringen en microkrediet stelt kleine boeren in staat te investeren in zaden en apparatuur. Ik wil benadrukken dat we hierbij sterk letten op vrouwen en jonge mensen. Zij zijn vaak ondervertegenwoordigd als het gaat om digitalisering. Terwijl ook zij er veel voordeel van kunnen hebben. Wij zorgen ervoor dat vrouwen en jongeren ongeveer de helft uitmaken van de doelgroep waar wij mee werken.’

SNV besteedt veel aandacht aan de cultuur van de doellanden. Negentig procent van alle medewerkers is lokaal geworven. Waarom is dit belangrijk?
‘Ongeletterdheid is een obstakel als je nieuwe technologie of diensten wilt introduceren. De mensen met wie wij werken spreken de lokale taal. Ze kennen de problemen en uitdagingen van hun doelgroep. Zij kunnen als geen ander de toegevoegde waarde van digitale diensten duidelijk maken. Dat is belangrijk om op grote schaal te kunnen opereren en het is ook veiliger omdat je niet hoeft te reizen om informatie te delen.’

Welke kansen ziet uw organisatie om impact te genereren met digitalisering?
‘Met digitale toepassingen kunnen we op een efficiënte en veiligere manier veel meer mensen bereiken. Aardobservatiedata spelen hierin een belangrijke rol. Ze stellen herders en boeren in staat goed geïnformeerd beslissingen te nemen. Ook biedt digitale dienstverlening kansen voor de jeugd en groei van werkgelegenheid. In mei 2024 ondersteunde onze partner HSS een hackathon in Bamako. Maar ook voor ons als organisatie zijn satelliettoepassingen steeds belangrijker. Ze helpen ons om de implementatie en impact van ons werk te monitoren.’

Een concreet voorbeeld is het Soil Values programma waar u aan werkt. Wat houdt dit programma in? Kunt u het mogelijke gebruik van geo-ict- en satellietgegevens in dit programma toelichten?
‘Het SoilValues-programma, d
(C) SNV at de komende tien jaar door Nederland wordt gefinancierd, wordt uitgevoerd door een consortium onder leiding van IFDC en met SNV als partner. Het programma heeft tot doel de wijdverbreide acceptatie van bewezen technologieën en benaderingen te bevorderen, gendergelijkheid en sociale inclusie te garanderen, de bodemvruchtbaarheid op twee miljoen hectare bouwland te verbeteren voor 1,5 miljoen kleine voedselproducenten in veertig stroomgebieden in Mali, Niger, Burkina Faso en Nigeria. Momenteel, in de aanvangsfase, onderzoekt het programma de samenwerking met ISRIC World Soil Information, dat geo-ICT gebruikt om bodemgegevens wereldwijd in kaart te brengen. Deze samenwerking heeft tot doel te helpen bij het selecteren van interventiegebieden en het monitoren van de impact ervan, waardoor indien nodig aanpassingen en op maat gemaakte benaderingen mogelijk worden gemaakt. Door op deze manier satellietgegevens te gebruiken, is er minder behoefte aan dure veldonderzoeken en worden de operationele kosten verlaagd. Door de bodemgesteldheid op afstand te monitoren, kunnen we hulpbronnen efficiënter toewijzen.’

Hoe gaat SNV in de toekomst verder met digitalisering in publiek-private samenwerkingen?
‘Na bijna tien jaar ervaring met digitalisering kunnen we zeggen dat het van grote toegevoegde waarde is om voedselzekerheid te bevorderen. De investering van de Nederlandse overheid, via het NSO, was hierin van doorslaggevend belang. We leerden dat het jaren kost om een toepassing te ontwikkelen die werkt en op grote schaal wordt geadopteerd door gebruikers. GARBAL is niet alleen van economische waarde, het is werkelijk tech for good: het maakt verschil in het leven van mensen. SNV gelooft sterk in het opschalen van digitale toepassingen. Samen met publieke en private organisaties kun je grote problemen in de regio’s overwinnen en mensen toegang geven tot essentiële informatie voor een veiliger en beter leven.’