Nederlandse fijnstofmeter op NASA satelliet gaat klimaatmodellen verbeteren

Vanochtend 8 februari heeft NASA klimaatsatelliet PACE gelanceerd, met aan boord het Nederlandse meetinstrument SPEXone. SPEXone gaat de eigenschappen van fijnstof meten in de atmosfeer. Dat levert cruciale informatie
PACE werd gelanceerd met een Falcon 9 raket op 8 februari 7.33 CET. Bron: NASA TV op voor in klimaatmodellen.

Aerosolen en klimaatmodellen
Fijnstof, of aerosolen, zijn kleine deeltjes als roet, as en woestijnstof in de atmosfeer. Ze hebben grote invloed op klimaatverandering en luchtvervuiling, maar hun precieze impact is onduidelijk. Aerosolen kunnen zowel licht weerkaatsen als opnemen en hebben dus afkoelende en opwarmende effecten op aarde. Daarnaast beïnvloeden ze het klimaat door hun interactie met wolken.

PACE in een baan rond de aarde (artist impression NASA) Otto Hasekamp, wetenschapper bij SRON: ‘Water kan condenseren op aerosol-deeltjes waardoor wolkendruppels ontstaan. Als er meer aerosolen zijn, zijn er ook meer wolkendruppels en dit zorgt ervoor dat wolken meer licht reflecteren. Dat geeft dus een afkoelend effect’. Maar wolkendruppels kunnen niet op elk type aerosol ontstaan.

Door deze onzekerheden liggen de langetermijn-voorspellingen voor de mondiale temperatuurstijging meerdere graden uit elkaar. SPEXone gaat de eigenschappen van aerosolen bepalen, zoals grootte en samenstelling, terwijl een ander instrument op de PACE satelliet het aantal wolkendruppels meet. Hasekamp: ‘Daarmee verkleinen we de marges in klimaatmodellen en kan de wetenschap een scherpere verwachting maken over wat er gebeurt gegeven een bepaalde broeikasgasuitstoot.’

SpexOne wordt geïntegreerd met de satelliet (beeld: SRON) Trots
Harm van de Wetering, directeur van het Netherlands Space Office (NSO), is trots op deze Nederlandse bijdrage aan de NASA-missie: ‘Dit is een prachtig en inspirerend voorbeeld van samenwerking binnen de Nederlandse ruimtevaartsector en tussen Nederland en Amerika, waar ook NASA enorm enthousiast over is. Hier leveren we met onze Nederlandse technologie weer een belangrijk aandeel aan het klimaatonderzoek. Ik ben trots op onze top-instituten en bedrijven die deze ontwikkeling mogelijk hebben gemaakt.’

Het is volgens Van de Wetering dus ook niet zonder reden dat ‘ruimtevaart voor klimaat’ een prominente plaats heeft gekregen in de onlangs aan minister Adriaansens gepresenteerde langetermijn-ruimtevaartagenda. ‘Het is voor Nederland belangrijk dat we ook in de toekomst zo’n belangrijke rol kunnen blijven spelen. De agenda schetst een langetermijn-perspectief om te zorgen dat we dit soort capabilities op de lange termijn ook behouden, en kunnen inzetten voor de samenleving.’

Het consortium dat SPEXone heeft ontworpen, gebouwd en getest bestaat uit SRON en Airbus NL, ondersteund door experts van TNO. Het NSO heeft een deel van de ontwikkeling van SPEXone gefinancierd, met door OCW beschikbaar gestelde middelen.