Vier ideeën geselecteerd voor inzet satellieten bij versterking biodiversiteit
Vier Nederlandse consortia zijn geselecteerd om in opdracht van het NSO de haalbaarheid te onderzoeken van een nieuwe satelliettoepassing ten behoeve van biodiversiteit. De gehonoreerde bedrijven en instellingen nemen deel aan de SBIR-innovatiecompetitie Satellietdata ten behoeve van Biodiversiteit in Nederland, thema: natuur.
De Nederlandse overheid werkt samen met natuurorganisaties, wetenschappers en het publiek om de biodiversiteit te beschermen en te bevorderen. Daarbij moet ons land voldoen aan verschillende internationale richtlijnen en verdragen. Maar hoe onderzoek je of overheidsbeleid de biodiversiteit daadwerkelijk herstelt of bevordert?
Duingebied in Zeeland. Bron: Satellietdataportaal, Pléiades Neo @ Airbus DS (2023), 6 september 2023
Satellietdata kunnen hierin een belangrijke rol spelen. ‘Met satellieten kunnen we vanuit de ruimte bijvoorbeeld verschillende leefgebieden in kaart brengen, heidevergrassing waarnemen en kruidenrijkheid van graslanden bepalen’, zegt Jappe Jongejan, adviseur satelliettoepassingen van het NSO. ‘Toch worden satellietgegevens hiervoor nog maar mondjesmaat gebruikt. Het blijkt een grote uitdaging om van een goed idee te komen tot een toepassing voor structureel gebruik.’
Om het gebruik van satellietdata bij overheden te vergroten en versnellen, gebruikt het NSO de Small Business Innovation Research (SBIR) regeling. Dit is een innovatiecompetitie die ondernemers uitdaagt om nieuwe producten of diensten te ontwikkelen op basis van satellietgegevens. Bij vorige SBIR-competities was een overheid de vragende partij en konden bedrijven hun ideeën inzenden. Deze keer mochten deelnemende bedrijven zelf een overheidspartij aandragen als eindgebruiker.
Zestien consortia dienden een voorstel in voor deze innovatie-competitie. De jury koos vier ideeën, die in opdracht van het NSO, hun idee verder kunnen uitwerken:
Biodiversiteit in de blauwgroene zone
Op de grens tussen land en water is het notoir moeilijk om landschapselementen in kaart te brengen. Het Coöperatief Boomregister en Landschap Erfgoed Utrecht werken samen met een projectgroep bestaande uit waterschappen en provincies aan een toepassing die juist deze oeverzones kan onderzoeken op hun waarde voor de biodiversiteit. Dit is belangrijke informatie voor onder meer terreinbeheerders, subsidieverstrekkers en de monitoring van de groenblauwe dooradering.
Verdroging in de duinen
Duinwacht is de naam van een toepassing die 52impact en Maastricht Sustainability Institute (onderdeel van Universiteit Maastricht) samen willen ontwikkelen. Duinwacht geeft informatie over historische en toekomstige verdroging van duingebieden - en de impact hiervan op de biodiversiteit. De Provincie Zeeland, die veel duingebieden beheert, is actief bij het project betrokken.
Interactieve ecologie
Spheer.ai ontwikkelt een interactieve app die helpt om (natuur)gebieden efficiënter en makkelijker te monitoren. De app maakt hierbij gebruik van de kennis, ervaring en waarnemingen van ecologen in het veld en van kunstmatige intelligentie en machine learning om data te verwerken, verrijken en interpreteren.
Meten hoe de duinen verstuiven
Kun je de dynamiek van zandverstuivingen in duingebieden monitoren met zeer hoge resolutie satellietbeelden? Dat is de vraag in project Sand Tracer. HKV werkt hierin samen met partners van Kennisnetwerk OBN. Ze maken gebruik van datafusie van satellietbeelden en LiDAR-hoogtemetingen, ondersteunt door kunstmatige intelligentie (AI). Het doel is om met deze vernieuwende vorm van monitoring inzicht te krijgen in duinontwikkeling langs de hele kustlijn.
Het haalbaarheidsonderzoek, dat de vier consortia de komende maanden ondernemen, is de eerste fase van de SBIR. Eind april 2024 verwacht het NSO de resultaten, om een maand later bekend te maken welke twee consortia een opdracht krijgen voor fase 2: een prototype ontwikkelen en demonstreren.
Nieuwe SBIRs
Biodiversiteit is een heel breed onderwerp, waar verschillende overheden aan werken. Daarom zijn er SBIRs met verschillende subthema’s. De eerstvolgende is de SBIR Satellietdata ten behoeve van Biodiversiteit in Nederland: subthema landbouw. Op 13 december is over deze SBIR een informatiebijeenkomst bij het NSO, bedrijven met een goed idee kunnen zich inschrijven tot 23 januari 2024. In 2024 volgt nog een SBIR met het subthema water.
De financiële middelen hiervoor komen uit het nationaal flankerend ruimtevaartbeleid van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat.
Nationaal Park Weeribben - Wieden. Bron: Satellietdataportaal, Pleaides-NEO, 26 mei 2023