Gebruikers van radardata in Nederland komen bijeen met MDA

Op 2 mei organiseerde het NSO in samenwerking met dataprovider MDA een workshop over het gebruik van radardata. Zo’n 30 professionele gebruikers van de o
Mark Loos, projectleider van het satellietdataportaal bij het NSO, start de workshop met een inventarisatie van de verdeling van de aanwezigen vanuit de overheid, het bedrijfsleven en de kennisinstellingen. verheid, kennisinstellingen en bedrijfsleven kwamen bijeen om best practices te delen, elkaar te inspireren en een sneak peak te krijgen van de nieuwste radarmissie van MDA.

Ontwikkelingen bij dataprovider MDA
Het satellietdataportaal werd in 2012 opgericht door NSO. Via dit portaal hebben gebruikers uit Nederland gratis toegang tot hoge resolutie optische satellietbeelden en radardata Al sinds 2012 koopt NSO namens de Nederlandse overheid de Radarsat-2 beelden in bij het Canadese bedrijf MDA. Een langdurige samenwerking, waarbij een waardevol archief van ruim 10 jaar aan radardata is opgebouwd. Gordana Vujanic van MDA deelde in een presentatie hoopvolle verwachtingen van de nieuwste constellatie waar MDA aan werkt, CHORUS. Deze missie zal over enkele jaren gelanceerd worden en data van nóg hogere kwaliteit leveren. Maar tot die tijd, tot in ieder geval mei 2025, koopt het NSO de Radarsat-2 beelden in van Nederland. De hoge resolutie optische beelden zijn te bekijken via www.satellietdataportaal.nl, en te downloaden via een FTP server of via een API. De radarbeelden zijn alleen toegankelijk via die laatste twee mogelijkheden. Het gebruik is gratis, maar gebruikers dienen zich wel eerst te registreren.

Toepassingen van radardata
Dat Radarsat-2 en andere radardata zoals Sentinel-1 uit het Copernicus programma diverse toepassingen dient, bleek wel tijdens de vier presentaties van verschillende gebruikers die volgden. Anneleen Oyen liet zien hoe Rijkswaterstaat gebruik maakt van informatie over veranderingen in hoogte van de bodem afgeleid uit InSAR data, een specifieke toepassing van radardata waarbij bodemdeformaties nauwkeurig gemeten kunnen worden door de faseverschillen in signalen van opeenvolgende radarbeelden te analyseren. Terugkijkend naar radarbeelden van de nu afgesloten A7 tussen Sneek en Joure, waar het asfalt ter hoogte van het Prinses Margrietkanaal omhoog bleek te zijn geduwd door het grondwater, was deze deformatie al zichtbaar voordat het echt mis ging. Asset managers bij Rijkswaterstaat zijn enthousiast over deze nieuwe bron van informatie. Dit vergt echter wel een uitgebreide en gecompliceerde analyse, waar ook verschillende marktpartijen bij betrokken werden. Reda Meftahi van Survey Intelligence legt in zijn presentatie uit hoe dat komt. Hoewel de InSAR-techniek op zichzelf al ingewikkeld is en specialistische kennis vereist, geldt dat zeker ook voor de interpretatie van de kaarten die op basis van InSAR-analyses worden opgeleverd, luidt zijn boodschap. Het geven van context is voor zowel professionele gebruikers als voor algemeen publiek dan ook van groot belang.

Gordana Vujanic, Manager bij MDA, over de nieuwe CHORUS missie die over enkele jaren gelanceerd zal worden. Naast bodemdaling in kaart brengen hebben radarbeelden ook een ander groot voordeel ten opzichte van optische beelden. Met radarbeelden kun je namelijk dwars door wolken heen kijken, en ben je dus niet afhankelijk van de weersomstandigheden. Job de Vries van het NLR liet zien hoe zij onder andere die eigenschap inzetten en hun objectdetectie verbeteren door optische beelden, radarbeelden en AI-technieken te combineren. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het monitoren van het wegenbestand of het beter karakteriseren van de uiterwaarden.

Reinier Oost van Sensar liet zien hoe hun nieuwste ontwikkeling bijdraagt aan het deels wegnemen van een van de nadelen die vaak genoemd wordt over radardata. Waarbij optische beelden ‘mooie’ en relatief simpel te interpreteren beelden opleveren, is de interpretatie van radardatan over het algemeen minder intuïtief. Door met AI-technieken een groot deel van de ruis op radarbeelden als het ware weg te poetsen, worden de radarbeelden makkelijker te interpreteren, hetgeen enerzijds bijdraagt aan bijvoorbeeld betere objectdetectie, bijvoorbeeld veranderingen in stedelijk gebied, en anderzijds de drempel voor potentiële gebruikers kan verlagen.

Discussie
Het einde van de middag stond in het teken van een interactieve discussie. Want hoewel er waardevolle toepassingen ontwikkeld worden op basis van radarbeelden, lijkt het gebruik van deze data wat achter te blijven ten opzichte van optische beelden. De eerste stelling luidde dan ook: ‘Het gebruik van radardata en de producten daarvan in Nederland blijven achter ten opzichte van het gebruik van hoge resolutie optische satellietbeelden’. Zeker niet iedereen was het daarmee eens, en de snelle conclusie is dan ook dat de toepassingen niet 1-op-1 te vergelijken zijn, en het organisatie- en sector-afhankelijk is in hoeverre een bepaald type data richting ‘volwassen’ gebruik gaat.

Verschillende stellingen en nuttige discussies volgden, waarmee de inspirerende middag werd afgerond met een borrel en de oproep van velen deze bijeenkomst met overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen een eerste stap richting meer samenwerking en afstemming te laten zijn, teneinde de bekendheid van radardata te vergroten en het nog beter benutten van deze data met potentie voor vele nuttige toepassingen.