Nieuwe Europese satelliettoepassing toont grondbewegingen met millimeter precisie
De Europese grondbewegingskaart EGMS brengt grondbewegingen in heel Europa tot op de millimeter nauwkeurig in kaart. Dat kan dankzij gegevens van de Europese radarsatelliet Sentinel-1. Het Nederlandse bedrijf PPO.labs werkte mee aan de kaart, die sinds eind vorig jaar gratis te raadplegen is voor alle Europeanen.
Stel je de kaart van Europa voor zoals je die kent uit de atlas, maar dan met allemaal kleine, gekleurde puntjes erop. De kleurschaal loopt van diep rood via groen tot donkerblauw. Diep rood betekent een verzakking tot wel twee centimeter. Is het puntje donkerblauw? Dan is de grond juist twintig millimeter gestegen. Waar het groen is, bleef de grondhoogte gelijk.
Elke locatie in Europa is te zien op de kaart. Noordoost Groningen kleurt geel en een beetje rood: de grond zakt. De oorzaak hiervan kan zowel een natuurlijke als een menselijke zijn. In Limburg geeft de kaart, eveneens in rood, een breuklijn weer. Ook is het mogelijk om de oude gesloten mijnen te spotten.
Jaarlijkse update
Voluit heet de nieuwe dienst: European Ground Motion Service (EGMS). De kaart is gemaakt met beelden van de Sentinel-1 radarsatelliet, die weer onderdeel is van het Europese satellietprogramma Copernicus. Omdat dit programma door de Europese belastingbetaler gefinancierd is, zijn de data ervan ook voor alle Europese burgers gratis toegankelijk.
PPO.labs is een van de bedrijven die bijdroeg aan de verwerking en visualisatie van de data voor de EGMS. Het vertaalde petabytes aan ruwe data van de Sentinel 1-satelliet naar een bruikbaar beeld dat hoogteverschillen weergeeft. Alles bij elkaar was het een jaar werk, dat alleen mogelijk was door substantiële investeringen in kennis en kunde de afgelopen tien jaar, zegt eigenaar van PPO.labs Petar Marinkovic: ‘Samen met onze vertrouwde partners, het Noorse onderzoeksinstituut NORCE en het Noorse geologische instituut NGU Verwerken wij ongeveer de helft van het continent. Daarnaast visualiseren we data en houden we het archief bij voor het gehele EGMS.’
De Europese grondbewegingskaart wordt elk jaar geüpdatet. Voor verreweg de meeste toepassingen is die frequentie ruim voldoende. ‘Voor jou en mij is het interessant om in onze eigen omgeving te kijken wat er met de bodem gebeurt’, zegt Marinkovic. ‘Maar in de praktijk zal deze dienst vooral gebruikt worden door overheden, kennisinstellingen en in de civiele techniek en de bouw.’
Mooie toepassing
Raymond Sluiter van het NSO is enthousiast over de nieuwste dienst van het Copernicusprogramma: ‘Bodembeweging is in veel landen een heel belangrijk onderwerp. Zeker ook in Nederland, waar we te maken hebben met een bodem die inklinkt en zaken als verdroging en dijkverzakkingen. Rijkswaterstaat is potentieel een van de grootste gebruikers. Die wil weten of hun kunstwerken zoals waterkeringen, sluizen, wegen en bruggen verzakken.’
De EGMS is volgens Sluiter een mooi voorbeeld van hoe je op basis van satellietgegevens toepassingen kunt ontwikkelen die bruikbaar zijn voor álle landen en burgers in Europa. ‘In Nederland werken we al ruim tien jaar met innovaties op basis van satellietbeelden in het Satellietdataportaal, ook met radardata voor bodembewegingen EGMS. is een goed voorbeeld van een dienst die ook op Europees en zelfs op mondiaal niveau uitgerold kan worden.’
PPO.labs is schatplichtig geweest aan het Satellietdataportaal, zegt Marinkovich: ‘De beschikbaarheid van radardata via het Satellietdataportaal heeft een significante bijdrage geleverd aan het opbouwen van onze kennis en ervaring. Zo heeft het dus de sleutelbijdragen van PPO.labs aan EMGS mede mogelijk gemaakt.’
Het Copernicus Land Monitoring Service (CLMS) team organiseert komende maanden meerdere vrij toegankelijke webinars over het gebruik van EGMS in verschillende gebruiksdomeinen. Voor meer informatie en registratie zie: