Uitbreiding Satellietdataportaal werpt nieuw licht op Nederland
Het Satellietdataportaal is de afgelopen maanden flink uitgebreid. Behalve ‘gewone’ satellietfoto’s van Nederland, bevat het portaal nu ook waarnemingen in de golflengtes van het nabij infrarood.
Sinds 2012 stelt het NSO kosteloos satellietbeelden van Nederland ter beschikking via het Satellietdataportaal. Iedereen kan de beelden gebruiken, bijvoorbeeld om bedrijfsprocessen te verbeteren of om nieuwe toepassingen te ontwikkelen. ‘Tot voor kort bevatte het portaal alleen reguliere satellietbeelden, die we kennen van bijvoorbeeld Google Earth’, zegt Mark Loos van het NSO. ‘Met de nabij infraroodbeelden voegen we een nieuwe dimensie aan toe en zie je Nederland in een heel nieuw licht.’
Omdat het menselijk oog niet in staat is golflengtes waar te nemen in het nabij infrarood, zijn de beelden in het Satellietdataportaal bewerkt. Ze tonen het nabij-infrarood als rood, rood als groen en groen als blauw. Dankzij deze false colour bewerking valt van alles te ontdekken, vooral waar het gaat om vegetatie.
Planten zijn rood
‘Op gewone satellietbeelden zijn gras, planten en struiken groen. Dat komt omdat pigment in de bladeren rood en blauw grotendeels opnemen en groen hoofdzakelijk reflecteert’, legt Loos uit. ‘Kijk je naar dezelfde vegetatie in de golflengtes van het nabij infrarood, dan ontdek je dat gezonde vegetatie méér van deze golflengte reflecteert, dan bomen en planten die ziek of ondervoed zijn. Deze informatie is belangrijk voor boeren in de landbouw en bijvoorbeeld voor verzekeraars die vergoedingen uitkeren bij een slechte oogst.’
Naast de gezondheid van gewassen kun je ook loofbomen (lichter rood) van naaldbomen (donkerder rood) onderscheiden. En bijvoorbeeld kunstgras sportvelden (blauw/geel) van sportvelden met echt gras (rood). En zelfs archeologische schatten onder de grond verraden hun aanwezigheid in het nabij infrarood. ‘Vegetatie reageert op de ondergrond. Als in de grond bijvoorbeeld een muur van een oude vesting zit, houdt de grond minder vocht vast. Dat zie je op nabij infrarood satellietbeelden vooral in droge zomers: de contouren van oude nederzettingen of bouwwerken kunnen zichtbaar worden.’
 Loofbomen (lichter rood) en naaldbomen (donker rood) in Noord Holland zijn goed te onderscheiden met behulp van nabij infrarood. | Beeld: ESA / Sentinel-2 (bewerkt) |
 Op een regulier satellietbeeld (RGB) is het onderscheid tussen loof- en naaldbomen minder makkelijk te maken. | Beeld: ESA / Sentinel-2 |
Laagdrempelig in gebruik
Dankzij de uitbreiding van het Satellietdataportaal kan iedereen op een toegankelijke manier grasduinen in de nabij infrarood gegevens. ‘We hebben álle nabij infrarooddata nu beschikbaar gesteld in de viewer, ook die van historische satellietdata. Deze data was al als downloadbare data beschikbaar, maar nog niet zichtbaar in de viewer als direct te bekijken satellietbeelden. Je kunt er heel laagdrempelig onderzoek mee doen en bijvoorbeeld tijdreeksen mee maken of satellietbeelden met elkaar vergelijker op de viewer. Docenten kunnen de beelden gebruiken in de klas. En er zullen ongetwijfeld nu meer mensen zijn die gebruik gaan maken van deze data.’