NSO-advies ruimtevaartbeleid: “Benut de mogelijkheden die ruimtevaart heeft voor ons land”

Wat is de meerwaarde van ruimtevaart voor Nederland? En hoe moet de Nederlandse overheid het ruimtevaartbeleid inrichten om die meerwaarde maximaal te benutten. Deze week leverde het NSO het advies op voor het Nederlands ruimtevaartbeleid vanaf 2020. Staatssecretaris Mona Keijzer zal het beleid op basis van dit advies bespreken in de Tweede Kamer. NSO-directeur Harm van de Wetering vertelt over het advies, het proces en het eindresultaat:

 

Harm van de Wetering, directeur NSO Waarom een NSO-advies voor het ruimtevaartbeleid?

Heel praktisch gezien: ongeveer eens in de drie jaar onderhandelen de 22 landen die lid zijn van de European Space Agency (ESA) over de plannen voor de komende jaren. Dan geven de lidstaten, ook Nederland, aan binnen welke ruimtevaartprogramma’s zij actief deel willen nemen. Bij elk van die programma’s ligt er meerwaarde voor de wetenschap en de industrie. En steeds meer levert ruimtevaart ook bijdragen aan belangrijke maatschappelijke vraagstukken. Voor Nederland is dat een natuurlijk moment om ons totale ruimtevaartbeleid weer onder de loep te nemen en ons de vraag te stellen: Hoeveel willen we investeren in wetenschap, in aardobservatie, in technologieontwikkeling? De insteek van ons advies is om met name in te zetten op die programma’s waar voor Nederland de baten het grootst zijn. We vinden het belangrijk dat staatssecretaris Mona Keijzer en de Tweede Kamer een goed onderbouwd advies heeft om de keuzes voor de komende jaren op te baseren.

 

Wat is het belang van de Ruimtevaart?

Bij ruimtevaart denkt iedereen als eerste – zeker dit jaar – aan astronauten die naar de maan en verder reizen. En we denken aan ruimtetelescopen die het heelal verkennen. Maar ruimtevaart is inmiddels zoveel meer. Ruimtevaart is inmiddels diep verweven in onze samenleving. Zonder dat je je er bewust van bent heb je dagelijks meerdere malen met ruimtevaart te maken: als je de route checkt, als je het weerbericht bekijkt, of bij een PIN-transactie. Naast deze praktische onmisbaar geworden voorzieningen, verschaffen de satellieten observaties vanuit de ruimte hoe het met de gezondheid van onze planeet gaat: the Eyes on Earth. Ze leveren essentiële data over onze atmosfeer, helpen hulpdiensten effectief bij rampenbestrijding, en dragen wereldwijd bij aan voedselzekerheid door boeren met goede informatie hun oogsten te helpen vergroten. Daarnaast zijn er vele slimme ondernemers die allerlei toepassingen op basis van satellieten ontwikkelen met gebruikers in allerlei sectoren, ook binnen de overheid. Er zijn dus vele partijen die belang hebben bij goede satellietdata. maar daar zit ook weer een hele hightech infrastructuur in de ruimte achter, waar Nederlandse bedrijven en instituten, al dan niet in ESA-verband, waardevolle bijdragen aan kunnen leveren.

 

Cover NSO advies Hoe houd je rekening met al die verschillende belangen?

We zijn uiteraard niet over één nacht ijs gegaan en hebben vanaf eind vorig jaar al veel effort gestoken in het consulteren van verschillende stakeholders, uit de wetenschap, uit de industrie, bij verschillende onderdelen van de overheid. Op die manier hebben we een beeld verkregen van waar de grootste meerwaarde ligt voor Nederland en bij welke programma’s we ook echt actief hoogwaardige bijdragen kunnen leveren. We hebben een grote netwerkbijeenkomst georganiseerd, waar in verschillende themagroepen gediscussieerd kon worden. Zo hebben we een goed beeld gekregen van de toegevoegde waarde van ruimtevaart voor Nederland en wie daar allemaal profijt bij heeft.

 

 

Toch kan je niet iedereen blij maken en zal je keuzes moeten maken. Hoe doe je dat?

We hebben een prioriteitenkader opgesteld, waarmee we alle onderwerpen die om een investering vragen langs een meetlat van criteria konden leggen. Zo kunnen we de keuzes die we moeten maken in ieder geval goed uitleggen en onderbouwen. Programma’s die de grootste meerwaarde opleveren op de verschillende criteria staan het hoogst in de ranking.

 

Wat was de grootste uitdaging bij het opstellen van het advies?

Uiteindelijk moesten we ons advies opstellen uitgaande van het budget dat ter beschikking gesteld wordt vanuit de politiek. En dat blijft passen, en meten, en keuzes maken. De ambities en mogelijkheden die we in Nederland hebben zijn stukken groter dan het budget toelaat. Daarom hebben we in ons advies ook duidelijk laten zien welke keuzes we maken en wat de consequenties daarvan zijn.

 

Het advies in 3 zinnen?

Ruimtevaart heeft een grote betekenis voor de Nederlandse samenleving. Blijf slim investeren in voor Nederland belangrijke missies die zorgen voor nieuwe innovaties. En ga verder met de inspanningen om die geweldige rijkdom aan reeds bestaande toepassingen vanuit de ruimte nog meer te benutten.

 

• Het NSO-advies en de Kamerbrief over het Nederlands ruimtevaartbeleid worden op 5 september in de Tweede Kamer besproken.