Zuurstoffles met ruimtevaarttechnologie kan levens redden van militairen op missie

De Nederlandse startup Solidflow ontwierp een zuurstofvoorziening voor gewonde militairen aan het front. De levensreddende innovatie is gebaseerd op technologie uit de ruimtevaart en kwam tot stand met hulp van het NSO en de ruimtevaartincubator ESA BIC in Noordwijk.

Voor ons is het zo logisch: als je gewond raakt of onwel wordt, staat binnen tien minuten een ambulance voor de deur. Verpleegkundigen hebben alles bij zich om levensreddende handelingen te verrichten, waaronder grote flessen zuurstof. Hoe anders is dat voor onze militairen die op missie zijn?
Zuurfstofvoorziening EVE.One is klein en compact

‘Op patrouille kunnen we geen zuurstof meenemen. De flessen zijn te groot en te zwaar en omdat ze op druk gebracht zijn, is er ook nog sprake van ontploffingsgevaar’, zegt kapitein Maarten van der Burgh van de Koninklijke Landmacht. Van der Burgh werd als militair verpleegkundige uitgezonden naar Afghanistan. Als hij in het veld zuurstof wilde toedienen, was hij afhankelijk van medische posten op kilometers afstand.

Om hier verandering in te brengen, werkt hij samen met de Nederlandse startup Solidflow, dat een nieuw type zuurstofvoorziening ontwikkelt, specifiek geschikt voor gebruik door militairen. ‘Ik zou heel graag zien dat deze innovatie bij ons op de werkvloer terechtkomt’ zegt Van der Burgh. ‘Deze stelt ons in staat om op een veilige manier dichtbij het front met zuurstof te werken en zo levens te redden.’

Ruimtevaart is het geheim
Het prototype van de zuurstofvoorziening, EVE.ONE, ziet eruit als een slanke thermosfles. Er zit een zwengel of ‘knijpkat’ aan, waarmee de gebruiker voldoende energie kan opwekken om een ontsteker te activeren. Met een druk op de groene knop komt vervolgens een chemisch verbrandingsproces op gang: natriumchloraat en metaalpoeder ontbranden. Hierbij komt behalve keukenzout ook zuurstof vrij: zes liter per minuut, maximaal vijftien minuten lang. Het proces gaat door tot de brandstof op is – fire and forget in militair jargon.

EVE.One zo groot als een thermosfles Het geheim achter de zuurstofvoorziening is technologie uit de ruimtevaart, vertelt medeoprichter van Solidflow Berry Sanders. Gasgeneratoren worden bijvoorbeeld gebruikt om raketmotoren te starten, satellieten voort te stuwen of structuren in de ruimte op te blazen of uit te vouwen. Vanbinnen werken ze als een soort vuurpijl, die een vaste stof gecontroleerd omzet in gassen.

Nadeel van gasgeneratoren in de ruimtevaart is dat ze geen zuurstof, maar stikstof of kooldioxide produceren. En dat het verbrandingsproces veel warmte genereert, waardoor actieve koelsystemen nodig zijn. Met EVE.ONE ontwikkelde Solidflow een product dat op omgevingstemperatuur pure zuurstof genereert, niet kan lekken, niet onder druk staat, geen onderhoud nodig heeft en zelfs in barre omstandigheden lang houdbaar blijft. Met andere woorden: precies wat medics en militair verpleegkundigen nodig hebben aan het front.

ESA BIC was cruciaal
Het idee voor een ‘zuurstofkoelgasgenerator’ bestond al langer, maar een innovatiecompetitie van Defensie in 2020 bracht de toepassing een stap dichterbij. Solidflow was op dat moment als startup onderdeel van ESA BIC, de ruimtevaartincubator die mede gefinancierd wordt door het NSO. Deze springplank was cruciaal, zegt Sanders: ‘We konden een voorstel indienen voor financiering, maar ESA BIC leverde ons ook geloofwaardigheid op naar de buitenwereld én een netwerk in de ruimtevaart. Alles wat we nodig hadden om ons product verder te ontwikkelen.’

Solidflow gaat samenwerking aan met defensie Defensie en Solidflow werken nu samen aan de ontwikkeling van EVE.ONE onder de paraplu van een Nationaal Technologie Project (NTP). Daarbij worden de wensen van de eindgebruiker nadrukkelijk meegenomen, zegt kapitein Van der Burgh: ‘Mensen van Solidflow zijn op de Johannes Postkazerne in Havelte in gesprek gegaan met militair verpleegkundigen om een beeld te krijgen van hun werkomstandigheden in missiegebieden.’

Met de input van militairen ontwikkelt Solidflow dit jaar een prototype van de zuurstofvoorziening. Begin volgend jaar wordt de eerste demonstratie verwacht. Daarna hoopt Solidflow een productiefaciliteit op te zetten op de NL Space Campus in Noordwijk. In eerste instantie voor EVE.ONE, daarna voor een uitgebreidere versie – de EVE.BOX –, die méér zuurstof kan maken en bovendien regelbaar is.
De apparatuur op een rijtje

Wat is nodig om de producten van Solidflow tot een succes te maken? ‘Voldoende interesse van potentiële klanten’, weet Sanders. ‘Naast Defensie praten we bijvoorbeeld ook met huisartsen, die de voordelen zien van een compacte, veilige zuurstoffaciliteit die je lang kunt bewaren. En we zoeken ontwikkelingsfinanciering van investeerders die, net als wij, geloven in de toekomst van dit product.’