'Het motiveert enorm als we horen dat we illegale ontbossing hebben kunnen stoppen’

Nieuwe Europese wetgeving moet ontbossing tegengaan. Maar hoe voorkom je illegale houtkap in een oerbos zo groot als de provincie Noord-Brabant? Het Nederlandse bedrijf Space4Good ontwikkelde de satelliettoepassing Forester, die al meteen commercieel succes heeft in Indonesië. Daarbij maakt het bedrijf gebruik van de satellietdata van het Europese aardobservatiesysteem Copernicus. Het NSO ondersteunde de ontwikkeling al vanaf een vroeg stadium. Hoofd technologie Lisa Broekhuizen van Space4Good over kapvoorspellingen, kijken door de wolken heen en boots on the ground waar ze het hardste nodig zijn.

Lisa Broekhuizen, Space4Good Kun je ons vertellen over Forester? Wat kan deze toepassing precies?
‘Forester onderzoekt op basis van satellietwaarnemingen en een algoritme waar tropisch regenwoud verdwijnt, en geeft daar dus een beeld van. De zo verkregen informatie bewees zijn nut onmiddellijk: op de locaties waar wij de toepassing hebben getest, vond zestig procent minder ontbossing plaats en daalden de kosten om illegale houtkap tegen te gaan met tachtig procent. Daar komt bij dat we geen vals positieve waarnemingen hebben gehad: overal waar Forester zei dat ontbossing plaatsvond, was dat ook zo.’

Voor welke gebruikers is Forester in eerste instantie bedacht?
‘We bedienen twee heel concrete doelgroepen met informatie over ontbossing. Ten eerste de mensen in het veld, zoals beveiligers, bosbouwers en bosbeheerders. Zij krijgen automatisch een appje als Forester ontbossing waarneemt. Die gebruikers leveren zelf ook data aan. Ze uploaden foto’s of dronebeelden die ons in staat stellen om het algoritme te verbeteren. Onze eerste commerciële klant is Arsari Enviro in Indonesië. Dit bedrijf bevordert duurzaam bosbeheer in een aantal gebieden die samen bijna zo groot zijn als de provincie Noord-Brabant. Dankzij onze toepassing kunnen zij boots on the ground inzetten precies waar ze nodig zijn.’

En de tweede doelgroep van gebruikers, welke is dat?
‘Dat zijn managers. Zij kunnen op basis van Forester betere planningen maken voor bosbeheer en surveillance. Daarbij maken ze gebruik van de voorspellingen die Forester doet op basis van satellietwaarnemingen en de gegevens die mensen vanuit het veld hebben geüpload: waar is de kans op ontbossing in de toekomst het grootst? Arsari Enviro gebruikte deze kapverwachting bijvoorbeeld om een nieuwe bewakerspost te plaatsen in het regenwoud van Kalimantan.’

Hoe werkt de satelliettoepassing ‘onder de motorkap’?
Forester applicatie
‘We gebruiken voornamelijk gegevens van de Copernicus Sentinel-1 satellieten. Deze satellieten hebben een radarinstrument aan boord dat door de wolken heen kan waarnemen waar bomen verdwijnen. Wel zo handig in het tropisch regenwoud, want het is daar natuurlijk bijna altijd bewolkt. De recente lancering van Sentinel-1C in december was voor ons van groot belang. Nu zijn twee Sentinel-1 satellieten in de ruimte actief. Dat betekent voor ons méér data en dus betrouwbaardere uitkomsten. Maar ook: sneller inzicht als bos illegaal wordt gekapt. Naast Sentinel-1 gebruiken we ook andere databronnen, zoals Sentinel-2 en hoogtekaarten, om bijvoorbeeld hotspots voor palmolieplantages en wegen in kaart te brengen.’

Is het moeilijk om een satelliettoepassing als Forester te ontwikkelen?
‘Tot nu toe werkten we veel op consultancybasis en we deden pilotprojecten. Met Forester hebben we voor het eerst een product op de markt gebracht dat commercieel en duurzaam moet zijn. Daar komt veel meer bij kijken dan alleen technisch de beste toepassing bouwen. Dat we in vijf jaar tijd gegroeid zijn van drie naar vijftien mensen geeft wel aan hoe groot zo’n uitdaging is. Toch hebben van die vijftien medewerkers, dertien mensen een achtergrond in remote sensing. Specialistische kennis blijft van doorslaggevende waarde.’

Veel toepassingen kennen updates. Geldt dat in de toekomst ook voor Forester?
‘Zeker. Al is de eerste prioriteit om Forester naar meer gebieden te brengen. Want niet alleen in Indonesië vindt ontbossing plaats, ook in de rest van het Aziatische regenwoud en in Zuid-Amerika verdwijnt regenwoud. Met een pilot in Ecuador hebben we aangetoond dat we de toepassing kunnen trainen voor álle gebieden waar illegale boskap een probleem is. Als volgend jaar de Europese ontbossingverordening EUDR ingaat, zijn wij er klaar voor om Europese bedrijven te helpen die garant moeten staan voor een ontbossingsvrije toeleveringsketen.’

Regenwoud
Welke rol speelde NSO in de totstandkoming van Forester?
‘Het NSO financierde de ontwikkeling al in een heel vroeg stadium. Toen heette de toepassing nog ILDAP: Illegal logging detection and prediction. Voor ons was de subsidie die we van NSO kregen uit het ESA Business Applications Space Solutions programma cruciaal. Het gaf ons de kans om van onze technologie een product te maken dat we konden door ontwikkelen. We weten nu wat de toepassing al heel goed kan – ontbossing signaleren in dicht tropisch regenwoud – en waar we hem nog moeten verbeteren – detectie in meer open gebieden.’

Je werkt aan instrumenten om illegale ontbossing tegen te gaan. Wat maakt juist dit werk voor jou waardevol?
‘Toen ik in 2019 bij Space4Good begon, werkte ik vooral aan duurzame agrobosbouw: landbouwsystemen waarbij je verschillende gewassen samen met bomen in hetzelfde perceel groeit. Een paar jaar geleden ben ik me meer gaan toeleggen op ontbossing. Ik wilde onze toepassingen zo goed mogelijk maken voor de mensen die ermee werken. Als Forester een appje stuurt naar bosbeheerders en wij krijgen de volgende dag een bericht terug: ‘hier werd inderdaad gekapt, maar we hebben het kunnen stoppen’, dan motiveert dat enorm. Op dit moment is Forester actief in een gebied van 450.000 hectare groot. Wat mij betreft is dat het begin. De hele wereld moet gered worden van ontbossing en daar kunnen wij als Space4Good vanuit Nederland een belangrijke bijdrage aan leveren.’