20 jaar ESA BIC: ondernemen in de ruimtevaart vraagt vele talenten

Hoe maak je van en innovatief idee een succesvol (ruimtevaart)bedrijf? Welke talenten zijn hiervoor nodig? En welke hulpbronnen onmisbaar? We vroegen het vier alumni van de ruimtevaartincubator ESA BIC Noordwijk.

Wat in 2004 begon als een experiment van ESA en de Nederlandse overheid, groeide uit tot een broedplaats voor ondernemers in de ruimtevaart: ESA BIC Noordwijk. Deze ruimtevaartincubator gaf ruim 150 startups ruimtevaartkennis, een netwerk, financiële middelen en meer.

Wie het alumnibestand van ESA BIC Noordwijk bekijkt, valt meteen één ding op: ruimtevaart is al lang niet meer het exclusieve domein van ingenieurs en technici. Nu we toepassingen van ruimtevaart overal in de samenleving tegenkomen, en de ruimtevaart zelf steeds commerciëler wordt, zijn verschillende disciplines nodig om een succesvol bedrijf te starten.

Carble: fondsenwerving en marketing worden belangrijker
Sander Reuderink is alumnus van ESA BIC sinds 2023. Zijn bedrijf Carble gebruikt satellietdata om ontbossing tegen te gaan op koffie- en cacaoplantages: ‘Het is een actueel thema, want in januari 2025 wordt de nieuwe ontbossingswet van de Europese Unie van kracht. Leveranciers moeten dan aantonen dat voor de productie van hun goederen geen ontbossing heeft plaatsgevonden.’
Sander Reuderink © SBIC Noordwijk

Reuderink werkte zelf jarenlang in de koffiesector. Aan het incubatietraject bij ESA BIC en de steun van het NSO heeft hij dan ook veel gehad. Het leverde nieuwe contacten uit andere werelden, de ruimtevaart voorop. Bovendien kon hij samen optrekken met collega-ondernemers die tegen dezelfde opstartproblemen aanliepen als hij.

‘Vijf jaar geleden kon je nog geld ophalen met één ronkende powerpointpresentatie’, zegt Reuderink. ‘Tegenwoordig moet je laten zien dat je al omzet hebt en heel goed begrijpt waar de klant behoefte aan heeft. Daarom stoppen we niet alleen veel energie in onze technische oplossingen, maar ook in bijvoorbeeld fondsenwerving en marketing.’

Sensar: innovatieregelingen bieden startkapitaal
Arjan Tabak van het bedrijf Sensar heeft een vergelijkbare ervaring. Vijf jaar geleden startte hij zijn bedrijf bij het ESA BIC incubatiep
Team Sensar met Arjan Tabak in het midden. © Sensar rogramma. Nu heeft hij twaalf mensen in dienst, onder wie iemand die zich richt op de bedrijfskundige kant van de onderneming. Zijn tip voor nieuwe ondernemers: zorg dat je voldoende diversiteit in je team brengt, want dan kun je klanten beter van dienst zijn.

‘Wij leveren informatie over bodemdaling aan gemeenten, waterschappen en bedrijven. Voor ons zijn kennis van remote sensing, geo-informatie en kunstmatige intelligentie ontzettend belangrijk. Maar klanten zijn vooral geïnteresseerd in de oplossing voor hun problemen. Ook al werken we met techniek, uiteindelijk staat de klantvraag altijd centraal.’

Behalve praktische ondersteuning bij het opstarten van een bedrijf en een kans om zijn netwerk flink uit te breiden, had Tabak baat bij startkapitaal. Dat kwam voor een deel van het NSO, omdat het bedrijf verschillende SBIR-aanvragen deed en kreeg toegewezen.

‘Het innovatie-instrument SBIR is voor ons heel belangrijk. Vooral als er sprake is van een klant met een concreet probleem. Wij hielpen bijvoorbeeld de gemeente Amsterdam om de onderhoudsstand van brug- en kademuren te onderzoeken. Hieruit ontstond een heel bruikbare en praktische satelliettoepassing.’

Spherical: ESA BIC is keurmerk van kwaliteit
Carble en Sensar gebruiken ruimtevaart om een maatschappelijk vraagstuk op te lossen. De meest recente ESA BIC alumnus (augustus 2024) werkt andersom. Spherical ontwerpt juist hardware specifiek vóór de ruimtevaart.
Thomas Parry © SBIC Noordwijk

Medeoprichter Thomas Parry: ‘Geïnspireerd door de iPhones van Apple ontwerpen wij microchips die precies zijn afgestemd op de hardware waar ze in moeten functioneren, in ons geval: satellieten. Onze chips zijn kleiner, betrouwbaarder en flexibeler in gebruik dan de generieke microchips die nu worden gebruikt.’

In twee jaar tijd groeide Spherical van twee naar twaalf mensen. De incubatieperiode bij ESA BIC speelde een belangrijke rol, zegt Parry: ‘Onze klanten stoppen veel tijd en energie in hun satellieten. Die doen dus niet zo snel zaken met een partij die ze niet kennen. ESA BIC, het NSO en het Nederlandse ruimtevaart ecosysteem geven ons een zekere geloofwaardigheid. Als je ESA BIC goed doorloopt, is dat een keurmerk van kwaliteit.’

smartQare: studenten geven team een mooie balans
ESA BIC alumnus smartQare ontwikkelde een medisch gecertificeerde oplossing om mensen binnen én buiten het ziekenhuis met dezelfde sensor te kunnen monitoren op vitale waarden. Een klein apparaatje op de bovenarm meet de hartslag, ademhaling, temperatuur, saturatie en beweging van een patiënt en stuurt de meetgegevens via het Internet of Things door naar de cloud.

‘Wij waren bij ESA BIC een vreemde eend in de bijt’, vertelt oprichter Ronald Olie. ‘Enerzijds omdat wij zelf al in de vijftig waren, anderzijds omdat we de enige in de incubator waren met een medische toepassing. Onze connectie met de ruimtevaart is dat ons product gebruikmaakt van satellietnavigatie voor locatiebepaling.’
Links: Ronald Olie

Als startup haalde smartQare miljoenen euro’s aan investeringen op bij voornamelijk business angels. Het geheim volgens Olie: een heel divers team van bijna dertig mensen, onder wie een groot aantal studenten. ‘Zij zijn jong, innovatief en werken graag samen. Dit werkt heel inspirerend voor ons, de oudere garde, en geeft een goede balans in het team.’

Net als de andere ondernemers die de afgelopen jaren onderdeel uitmaakten van ESA BIC, is Olie ervan overtuigd dat je als ondernemer niet op je zolderkamer moet blijven zitten, maar met goede ideeën naar buiten moet treden: ‘Ga op zoek naar feedback om je idee nog beter te maken. Zoek die feedback bij mensen met een heel andere achtergrond dan jijzelf. Want om een succesvol bedrijf te bouwen heb je techneuten nodig, maar zeker ook commerciële, creatieve en andere talenten.’